Traballu Infantil Prejudíka ba Futuru Labarik Nian

Tempotimor (Covalima)-Kinta-feira (25/05/2022) horseik Organizasaun Internationál ba Traballu (ILO) hamutuk ho Komisaun Nasionál Traballu Infantil (KNTI) realiza formasaun ba manorin na’in sira iha Covalima kona-ba oinsa atu servisu hamutuk hodi redúz labarik sira ne’ebé hala’o servisu todan.

Tuir Prezidente Komisaun Nasionál Traballu Infantil (KNTI), Aniceto Leto Soro katak, objetivu husi formasaun ne’e atu kapasita inspetór eskola sira iha Covalima hodi elimina labarik sira ne’ebé envolve iha traballu infantil, tanba fó impaktu ba labarik sira-nia futuru.

Read More

“Ohin ami mai halo formasaun iha ne’e ba inspetór eskola sira liuhusi Ministériu Edukasaun nomós profesór sira atu haree liu kona-ba oinsa atu servisu hamutuk atu halo eliminasaun ba formas ne’ebé aat ba traballu infantil liu-liu ita Timor-Leste ratifika ona konvensaun 182, entaun ILO hanesan knaar estadu nian tenke foti asaun médida, nasaun ne’ebé emidiatu hodi elimina traballu infantil iha ita-nia rai laran,” Prezidente KNTI, Aniceto afirma lia hira ne’e iha salaum Administrasaun Munisípiu Covalima, Kinta (26/05).

Nia akresenta, impaktu husi traballu infantil ne’e, prejudika labarik sira-nia eskola, tamba estadu tau prioridade iha edukasaun, entaun profesór no inspetór eskola sira tenke servisu hamutuk ho MNTI hodi kontribui ba eliminasaun traballu infantil liu-liu labarik sira ne’ebé servisu ho formas aa. Tanba sei prejudika ba dezenvolvimentu fíziku, intelektuál nomós sosiál.

Prezidente ne’e komenta, tuir lei traballu ne’ebé define iha artigu 66a no 78a bandu labarik sira halo servisu ne’ebé todan, maibé iha Timor-Leste labarik barak mak servisu ne’ebé lei rasik bandu.

“Kontituisaun nomós ita-nia konvensaun internasionál númeru 182 ne’ebé Timor-Leste ratifika nomós kontra lei traballu ne’ebé define klaru iha artigu 66 no 78 ne’ebé bandu labarik halo servisu todan, depois konvensaun nomos protokolu internasionál bainhira ita ratifika ona sai hanesan ita-nia lei tuir artigu 9 Konstituisaun RDTL,” nia dehan.

Tuir dadus peskiza 2016 nian, Timor-Leste porvolta 52-mil labarik involve iha traballu infantil ne’ebé reprezente 12,5% labarik sira servisu husi atividades ekonómika informal ne’ebé konsidera risku ba sira-nia saúde, edukasaun, dezemvolvimentu fíziku no mental.

Iha fatin hanesan, Superintendente Edukasaun Munisípiu Covalima, Francisco da Silva Fernandes informa, iha munisípiu Covalima seidauk indentifika labarik sira ne’ebé envolve iha traballu infantil, tanba edukasaun munisípiu seidauk iha kbi’it atu koloka ekipa ba iha terrenu.

“Sorumutu ida ne’e atu sensibiliza informasaun kona-ba oinsa ita hamutuk luta kontra traballu infantil no minoridade hanesan ita hotu hatene katak loron mundiál luta kontra traballu infantil baibain monu iha loron 12 fulan juñu, maibé ita hotu hatene, loron infantil ida ne’e la rejista ofisialmente tama iha lista loron feriadu ho loron komemorativa sira hotu, maibé ita espera estadu Timor-Leste sei konsidera loron importante ida ne’e hanesan asaun prioridade ida ba ita,” Nia esplika.

Nia komenta, governu no seitór privadu sira hotu hateten problema traballu infantil iha Timor-Leste, inklui munisípiu Covalima tanba partisipasaun númeru aas tebes, tanba sosiedade enfrenta krize finanseiru, krise aihan, entaun situasaun ne’e obriga hodi familia ida-idak, tenke esforsu aan ho extraordináriu hodi responde ba situasaun krize ne’e.

“Situasaun ida ne’e Inan-Aman obriga mós labarik sira, tenke partisipa direta iha atividade laborajen hodi sustenta no responde ba nesesidade família nian, maibé ita hatene katak lei Timor nian dehan, ema ne’ebé tama iha kategória minoridade husi tinan 5 to’o 17, maibé la signifika ita bandu labarik sira ne’ebé tinan 5 to’o tinan 17 la partisipa direita iha merkadu laborál, tamba iha artigu 68 K-RDTL mos dehan, sira bele admiti asesu ba merkadu laborál, maibe ho natureza ne’ebé kmaan hodi labele prejudika ba sira-nia fizikamente no mentalidade,” Superintendente ne’e esplika.(*)

Related posts